مشکلات رایج و نحوه تعمیر جرثقیل دستی

جرثقیل دستی که امروزه به یکی از رایج ترین ابزارآلات لیفتینگ و جابجایی بار و به عنوان جایگزینی برای جرثقیل برقی زنجیری یا سیم بکسلی مورد استفاده قرار می گیرد، همچون دیگر تجهیزات دستی و برقی می تواند دچار مشکلات فنی خاصی شود و عملکرد بهینه خود را از دست دهد. اما خوشبختانه امروزه با شناخت مشکلات رایج جرثقیل های دستی و نحوه بر طرف کردن و پیشگیری از این مشکلات می توان تا حد زیادی به عملکرد صحیح و کارایی این ابزار کاربردی کمک نمود. لذا در این مقاله از ویتال بکسل قصد داریم به طور کامل با تمامی مشکلات احتمالی جرثقیل دستی و نحوه دقیق بر طرف کردن آن ها آشنا شویم تا خیال خود را از بهره برداری و نگهداری صحیح از جرثقیل دستی خود آسوده نماییم.

آشنایی با مکانیزم عملکرد جرثقیل دستی

جرثقیل دستی نوعی وسیله مکانیکی است که برای بلند کردن و جابجایی اجسام سنگین بدون استفاده از نیروی الکتریکی به کار می‌رود. این دستگاه با استفاده از سیستم چرخ‌ دنده و زنجیر جرثقیل، نیروی کمی که توسط اپراتور وارد می‌شود را تقویت کرده و به نیروی کافی برای بالا بردن اجسام سنگین تبدیل می‌کند. بطور کلی می توان ساختار جرثقیل دستی را متشکل از اجزای اصلی زیر دانست:

دیدن فرمایید: تفاوت پولیفت و جرثقیل زنجیری

• قلاب (Hook): برای گرفتن و نگه داشتن بار استفاده می‌شود.
• زنجیر بار (Load Chain): زنجیری قوی که بار را بالا و پایین می‌برد.
• چرخ دنده و سیستم قرقره (Gear & Pulley System): مکانیزمی که با استفاده از دنده‌های داخلی و قرقره‌ها نیروی ورودی را به نیروی بالابرنده تبدیل می‌کند.
• دسته یا زنجیر دستی (Hand Chain): توسط کاربر کشیده می‌شود تا مکانیزم بلند کردن فعال شود.
• ترمز مکانیکی (Mechanical Brake): برای نگه‌داشتن بار در ارتفاع دلخواه و جلوگیری از سقوط ناگهانی بار.

مشکلات رایج جرثقیل دستی که باید بشناسیم!

همانطور که پیش تر ذکر کردیم، جرثقیل های دستی همچون انواع دیگر تجهیزات لیفتینگ هرزگاهی دچار مشکلات فنی می شوند و از آنجایی که شناخت این مشکلات و راح حل آن ها می تواند تا حد زیادی هزینه های تعمیر و نگهداری را کاهش داده و از خرابی پیشگیری نماید، در ادامه به این مشکلات اشاره نموده ایم.

مشکل در زنجیر

زنگ زدگی و خوردگی، گره خوردن یا گیر کردن زنجیر، فرسودگی و همچنین کشیدن بیش از حد همگی جزو مشکلات احتمالی زنجیر جرثقیل دستی هستند که می توانند منجر به ضعیف یا پاره شدن زنجیر در حین کار گردند و ایمنی افراد و بار را بشدت به خطر بیندازند. برای جلوگیری از این مشکلات، باید زنجیر را به‌صورت دوره‌ای بررسی کرده و سطح آن را با روغن مخصوص روان‌کاری کرد. همچنین از آنجایی که گرد و غبار و آلودگی می‌ توانند روی سطح زنجیر تجمع کرده و باعث عملکرد نامناسب آن شوند، توصیه می شود به طور مرتب زنجیر را با یک پارچه تمیز کرد و هرگونه مواد زائد را از بین برد.

در نظر داشته باشید که اگر زنجیر به دلیل تحمل بارهای زیاد کش آمده یا ترک‌خورده باشد، باید بلافاصله تعویض شود. چرا که استفاده از زنجیر آسیب‌ دیده می‌تواند باعث سقوط ناگهانی بار و ایجاد خطرات جدی شود.

مشکل در چرخ دنده ها

بطور کلی می توان مشکلات مربوط به چرخ دنده ها در جرثقیل دستی را شامل موارد زیر دانست که هر یک از آن ها می تواند در صورت بروز، ایمنی بار و افراد را به خطر اندازد:

• فرسودگی و ساییدگی: در اثر استفاده مداوم، دندانه‌های چرخ‌ دنده ممکن است ساییده شوند که باعث کاهش قدرت بالابری جرثقیل می‌شود.
• گیر کردن چرخ‌دنده‌ها: ورود گرد و غبار یا زباله‌ های ریز به داخل چرخ‌دنده‌ها ممکن است باعث عملکرد نا مناسب آن‌ ها شود.
• خرابی یاتاقان‌ها: اگر یاتاقان‌ های متصل به چرخ‌ دنده‌ ها دچار مشکل  شوند، چرخ‌ دنده‌ ها روان کار نخواهند کرد.

لذا توصیه می کنیم همواره چرخ‌دنده‌ ها را از نظر وجود ترک، ساییدگی بیش‌ از حد یا شکستگی به صورت دوره ای بازرسی کرده و به‌ صورت منظم با گریس مخصوص روان‌کاری نمایید. چرا که در صورت خشک شدن چرخ‌ دنده‌ها، عملکرد جرثقیل کند شده و احتمال شکستگی دندانه‌ ها افزایش می‌یابد.

مشکلات احتمالی ترمز

در صورتیکه سیستم ترمز به درستی عمل ننموده و یا اینکه بعد از توقف بار قفل شود، ایمنی بار با مشکل دچار می گردد. همچنین استفاده طولانی مدت از جرثقیل دستی جزو مواردی است که می تواند موجب فرسودگی لنت ترمز گشته و ایمنی دستگاه را کاهش دهد. در همین راستا نیز توصیه می کنیم به صورت منظم وضعیت ترمز و قطعات آن را بررسی و در صورت مشاهده مشکل اقدام به برطرف نمودن آن نمایید. استفاده از گریس مخصوص در نقاط نیازمند روانکاری نیز جزو اقداماتی است که می تواند به سلامت سیستم ترمز کمک شایانی نماید.

نشتی روغن یا گریس

استفاده از گریس نامناسب (در دماهای پایین یا بالا خاصیت خود را از دست می دهند)، خرابی واشرها و درزگیرها و همچنین پر شدن بیش از حد روغن، همگی جزو مواردی هستند که عملکرد جرثقیل دستی را دچار اختلال می نمایند. لذا پیشنهاد می کنیم همواره از میزان و کیفیت مناسب روغن و گریس استفاده نموده و حتما به صورت دوره ای به بررسی و تعویض درزگیرهای فرسوده جهت جلوگیری از نشتی بپردازید.

مشکلات مربوط به قلاب

در اثر بارگیری بیش از حد و یا زنگ زدگی، قلاب و ضامن آن می توانند تغییر شکل داده و استحکام خود را از دست دهند که در نتیجه این امر ممکن است بار به صورت ناگهانی رها شود. در این خصوص همواره تلاش نمایید به صورت دوره ای برای شناسایی ترک ها و تغییر شکل های غیر عادی زمانی را اختصاص داده و در صورت خرابی یا فرسودگی حتما قطعات مربوطه را تعویض نمایید.

خرابی یا فرسودگی بلبرینگ

بلبرینگ های قدیمی ممکن است دچار ترک خوردگی یا سایش قطعات داخلی شده و بدین ترتیب باعث عملکرد نامناسب جرثقیل دستی شوند. در چنین صورتی ممکن است با شنیدن صداهای غیر عادی از جرثقیل دستی خود مواجه شوید. برای حل چنین مشکلاتی، توصیه ما بررسی دوره ای، گریس کاری منظم و تعویض بلبرینگ های فرسوده است که می تواند تا مدت ها خیال شما را از بابت سلامت بلبرینگ ها آسوده نماید.

اصلی ترین نشانه های خرابی جرثقیل دستی چیست؟

جرثقیل دستی در طول زمان ممکن است دچار فرسودگی و خرابی شود که در صورت عدم تشخیص به‌موقع، می‌تواند باعث کاهش عملکرد و حتی بروز خطرات جدی شود. شنیدن صداهای غیر معمول، توقف بار در حین جابجایی، حرکت سخت و نامنظم چرخ دنده ها و گره خوردگی زنجیر، همگی مشکلاتی هستند که ممکن است با آن ها مواجه شده و از علت آن اطلاعی نداشته باشید. لذا در ادامه جدولی از نشانه های رایج خرابی جرثقیل دستی، علت و راه حل آن ها پرداخته ایم که می تواند برای همیشه خیال شما را از این بابت آسوده نماید.

توجه به نشانه‌ های خرابی جرثقیل دستی و بررسی علت‌ های آن، می‌تواند از بروز حوادث ناگوار و افزایش هزینه‌های تعمیر جلوگیری کند. با انجام بازرسی‌های دوره‌ای، روانکاری منظم و رعایت ظرفیت باربرداری توصیه‌ شده، می‌توان عمر مفید جرثقیل را افزایش داد و از خرابی‌ های ناگهانی جلوگیری کرد.

اهمیت تعمیر و نگهداری جرثقیل دستی

تعمیر و نگهداری منظم جرثقیل دستی باعث افزایش ایمنی، کاهش هزینه‌های تعمیرات، افزایش طول عمر دستگاه و بهبود عملکرد آن می‌شود. همچنین بررسی و سرویس‌های دوره‌ای از بروز خرابی‌های ناگهانی و خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند.

1. افزایش ایمنی: خرابی جرثقیل می‌تواند منجر به سقوط بار، آسیب به اپراتور و خسارات مالی شود. بازرسی منظم زنجیر، قلاب، ترمز و چرخ‌دنده‌ها باعث جلوگیری از بروز حوادث خطرناک می‌شود.
2. کاهش هزینه‌های تعمیر و جلوگیری از خرابی‌ های جدی: رسیدگی به مشکلات جزئی، قبل از تبدیل‌شدن به خرابی‌های بزرگ، هزینه‌های تعمیرات را کاهش می‌دهد و نیاز به تعویض قطعات گران‌قیمت را کمتر می‌کند.
3. افزایش طول عمر جرثقیل: روان‌کاری مناسب، بررسی منظم قطعات و تعویض به‌موقع قطعات فرسوده باعث افزایش دوام و طول عمر مفید جرثقیل می‌شود.
4. بهبود عملکرد و بهره‌وری: جرثقیل دستی که به‌درستی نگهداری می‌شود، روان‌تر و با بازدهی بالاتر کار می‌کند. این موضوع باعث کاهش فشار بر اپراتور و افزایش سرعت عملیات باربرداری می‌شود.

دستورالعمل تعمیر جرثقیل دستی

پس از تشخیص نوع مشکل جرثقیل دستی، نوبت به برطرف نمودن آن می رسد. به عنوان مثال در صورت مشاهده مشکلات مربوط به سیم مغزی (سیم بکسل) جرثقیل دستی، حتما اقدام به تعویض آن نمایید. چرا که هر گونه آسیب یا پارگی در این سیم نیازمند رسیدگی فوری بوده و در غیر این صورت می تواند موجب پارگی و سقوط ناگهانی بار گردد. همچنین شنیدن صداهای غیر عادی از جرثقیل دستی، نشانه هشدار دهنده دیگری است که می بایست حتما مورد توجه قرار گرفته و بسرعت بدان رسیدگی شود.

علاوه بر سیم بکسل، تجهیزات حیاتی دیگری نیز وجود دارند که نیازمند بازرسی دوره ای و تعویض و تعمیر بلافاصله هستند. قلاب های جرثقیل و حلقه های اتصال کارابین جزو این قطعات قرار گرفته و لازم است که هر گونه ترک خوردگی، سایش یا شکستگی در آن ها شناسایی و برطرف شود.

نحوه تعویض زنجیر جرثقیل دستی چگونه است؟

بطور کلی توصیه می کنیم برای تعویض زنجیر جرثقیل دستی از دستورالعمل دقیق زیر استفاده نمایید.

دیدن فرمایید: خرید مگنت جرثقیل

1. بازرسی زنجیر: قبل از تعویض، زنجیر جرثقیل را از نظر کشیدگی، زنگ‌ زدگی، ترک یا شکستگی بررسی کنید. اگر زنجیر تغییر شکل داده یا ساییدگی شدید دارد، باید تعویض شود. همچنین، چرخ‌دنده‌ها و سایر قطعات مرتبط را نیز بررسی کنید تا از سلامت آن‌ها مطمئن شوید.

2. برداشتن زنجیر قدیمی: ابتدا جرثقیل را در وضعیتی ایمن قرار دهید و از عدم وجود بار روی آن اطمینان حاصل کنید. سپس زنجیر قدیمی را از مسیر چرخ‌دنده‌ها و قرقره خارج کنید. در بعضی مدل‌ها، ممکن است نیاز باشد تا زنجیر را از یک قلاب یا پین مخصوص جدا کنید.

3. اندازه‌گیری و برش زنجیر جدید: زنجیر جدید باید از نظر طول، قطر و نوع مطابق با مشخصات جرثقیل باشد. لذا برای تعیین طول مناسب، زنجیر قدیمی را با زنجیر جدید مقایسه کنید و در صورت نیاز، زنجیر را با یک ابزار مخصوص (مانند قیچی فلزی یا دستگاه برش زنجیر) به اندازه مناسب ببرید.

4. اتصال زنجیر جدید: زنجیر جدید را به مسیر چرخ‌دنده‌ها وارد کنید و از قرارگیری صحیح آن اطمینان حاصل کنید. اگر زنجیر دارای پین یا اتصال خاصی است، آن را محکم کرده و بررسی کنید که به‌ درستی قفل شده باشد.

5. تست زنجیر جدید: قبل از استفاده کامل، جرثقیل را بدون بار تست کنید تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود. سپس یک بار سبک را بلند کرده و بررسی کنید که زنجیر به‌درستی روی چرخ‌دنده حرکت کند و گیر نکند. در نهایت، تست بارگذاری انجام دهید و مطمئن شوید که زنجیر جدید کاملاً ایمن و آماده استفاده است.

آموزش تعمیر و تعویض قلاب جرثقیل دستی

مراحل تعویض قلاب جرثقیل دستی را می توان به ترتیب شامل  برداشتن قلاب قدیمی، نصب قلاب جدید و تست قلاب دانست که به سادگی و توسط کاربران معمولی امکان پذیر است. به این صورت که ابتدا با استفاده از روان کننده و آچار یا انبردست، قلاب را باز نموده و در صورت لزوم آن را تعمیر یا تعویض نمایید. سپس قلاب جدید را با استفاده از پیچ و مهره به جرثقیل دستی وصل نموده و به صورت محکم ببندید و پس از آن با استفاده از روان کننده از حرکت روان قلاب اطمینان حاصل فرمایید.

در مرحله آخر نیز لازم است که برای اطمینان از عملکرد صحیح قلاب، به صورت تستی جسمی را به جرثقیل کارگاهی نصب نموده تا هر گونه صدا یا حرکت غیر معمول در آن را تشخیص دهید.

آشنایی با نحوه تعویض سیستم چرخ دنده در جرثقیل دستی

تعویض سیستم چرخ‌دنده در جرثقیل دستی فرآیندی حساس است که باید با دقت و احتیاط انجام شود. چرخ‌دنده‌ها بخش حیاتی سیستم انتقال حرکت جرثقیل هستند و خرابی آن‌ها می‌تواند عملکرد جرثقیل را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. در اینجا مراحل تعویض چرخ‌دنده‌ها در جرثقیل دستی آورده شده است:

1. آماده‌سازی و ایمنی

قبل از شروع به کار، مراحل ایمنی را رعایت کنید. به این صورت که جرثقیل باید از بار خالی باشد و در وضعیت ایمن قرار گیرد و حتما اطمینان حاصل کنید که دستگاه خاموش است و از هرگونه خطر برق‌گرفتگی یا آسیب احتمالی جلوگیری شود.

2. باز کردن پوشش و دسترسی به چرخ‌ دنده‌ها

برای دسترسی به سیستم چرخ‌دنده‌ها، پوشش یا محفظه‌ای که چرخ‌دنده‌ها در آن قرار دارند، باید باز شود. این پوشش معمولاً با پیچ‌های خاصی محکم شده است. سپس پیچ‌ها را با دقت باز کرده و پوشش را به‌طور کامل جدا کنید. این مرحله را با دقت انجام دهید تا هیچ‌یک از پیچ‌ها یا اجزای داخلی آسیب نبیند.

3. برداشتن چرخ‌ دنده‌ های قدیمی

ابتدا چرخ‌دنده‌ها را از محور یا مکانیزم متصل‌کننده خود جدا کنید. ممکن است نیاز به استفاده از ابزارهایی مانند آچار یا کشش‌دهنده برای باز کردن چرخ‌ دنده‌ها داشته باشید. اگر چرخ‌دنده‌ها با پین یا پیچ به هم متصل شده‌اند، آن‌ها را با دقت جدا کرده و به‌خوبی ثبت کنید که قطعات از هم جدا شده و به‌درستی شناسایی شوند.

4. نصب چرخ‌ دنده‌ های جدید

چرخ‌دنده‌ های جدید باید مطابق با مدل جرثقیل و مشخصات فنی آن انتخاب شوند و به‌ دقت در محل‌های مناسب قرار داده شوند. در عین حال حتماً چک کنید که چرخ‌دنده‌ها به‌درستی با یکدیگر هم‌راستا و هماهنگ باشند. اگر چرخ‌دنده‌ها با پین یا پیچ به هم متصل می‌شوند، آن‌ها را به‌طور محکم ببندید تا از حرکت و لغزش آن‌ها جلوگیری شود.

5. بررسی تنظیمات و روان‌کاری

پس از نصب چرخ‌دنده‌ها، اطمینان حاصل کنید که قطعات به‌درستی تنظیم شده و هیچ‌گونه اصطکاک یا فشار اضافی بر آن‌ها وارد نمی‌شود. برای جلوگیری از سایش و فرسودگی سریع چرخ‌دنده‌ها، از روان‌کننده‌ها (روغن یا گریس مخصوص) استفاده کنید و آن‌ها را به‌طور منظم روغن‌کاری کنید.

6. بازسازی پوشش و تست سیستم

پس از نصب چرخ‌دنده‌ها، پوشش‌ جرثقیل را دوباره به‌طور صحیح و محکم در جای خود قرار دهید. پیچ‌ها را دوباره ببندید و از محکم بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید. پس از بستن پوشش، سیستم را بدون بار تست کنید تا از عملکرد صحیح چرخ‌دنده‌ها اطمینان حاصل شود.

7. تست بار و بررسی عملکرد

برای اطمینان از نصب درست چرخ‌دنده‌ها و کارکرد صحیح سیستم، یک بار سبک را با استفاده از جرثقیل بالا ببرید. در حین بلند کردن بار، چرخ‌دنده‌ها را بررسی کنید که هیچ‌گونه صدای غیرعادی یا لرزشی ایجاد نشود. در صورت عدم بروز مشکلات، می‌توانید جرثقیل را به‌طور کامل به‌کار بگیرید.

تعویض سیستم چرخ‌دنده در جرثقیل دستی یک فرآیند حساس است که نیاز به دقت و دانش فنی دارد. رعایت مراحل ایمنی و استفاده از قطعات مناسب برای نصب چرخ‌دنده‌ها می‌تواند عملکرد صحیح و ایمن جرثقیل را تضمین کند.

سخن پایانی

در این مقاله، با اهمیت تعمیر و نگهداری جرثقیل دستی و مشکلات احتمالی آن آشنا شدیم. همان‌طور که مشاهده کردید، مراقبت‌های دوره‌ای و تشخیص به‌موقع مشکلات می‌تواند نه‌تنها از بروز خرابی‌های بزرگ و هزینه‌های سنگین جلوگیری کند، بلکه ایمنی اپراتور و عملکرد بهینه جرثقیل را نیز تضمین نماید. تعویض قطعات فرسوده، روان‌کاری منظم، و بازرسی دقیق سیستم‌های مختلف مانند زنجیر، چرخ‌دنده‌ها و ترمزها از جمله اقدامات کلیدی برای افزایش عمر مفید جرثقیل و بهبود عملکرد آن هستند.

در نهایت، توجه به نکات ایمنی و استفاده از قطعات باکیفیت، نقش حیاتی در حفظ سلامت و کارایی جرثقیل دارد. با رعایت این موارد، می‌توان از مشکلات و خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کرده و جرثقیل دستی را به‌طور مؤثر و ایمن در محیط‌های کاری مختلف به کار گرفت.